TNO helpt ondernemers met zonne-energie op maat

,,Denk aan een paar schoenen,” licht Peter Toonssen Business Developer bij TNO, toe: ,,De schoen bestaat uit een zool en een opbouw, de zool wordt in massa geproduceerd terwijl de opbouw wordt vervaardigd op basis van zeer specifieke wensen door consumenten. Wij noemen dat mass customization. Daarmee werken we aan volumeproductie, mét de flexibiliteit om heel snel te variëren. En natuurlijk maken wij geen schoenen. Wij richten ons op producten die onze toekomst kunnen verduurzamen zoals zonnepanelen.”
Samen met ondernemers ontwikkelt TNO productieprocessen en toepassingen die zonnecellen integreren in de bestaande schil van bouwmaterialen. ,,Dat voorkomt dat het de omgeving ontsiert, terwijl er een enorm potentieel bij komt,” licht Toonssen toe.

TNO werkt samen met ondernemers
Dat TNO zo intensief en praktisch samenwerkt met allerlei ondernemers is nog niet bij iedereen bekend. Toonssen: ,,Ik hoor nog regelmatig over TNO dat het vooral onderzoek doet en daarover rapporten schrijft. En dat klopt, dat is inderdaad wat we doen. Maar, het is niet het enige dat we doen. We zijn net zo goed bezig met concrete toepassingen en specifieke productontwikkeling.”

Hij doelt onder andere op TNO-technologie die later naar fabrieksomgevingen kan worden overgezet. ,,We bouwen een proefproductielijn die veel meer toepassingen binnen handbereik brengt. Daarmee creëren we een blauwdruk voor een nieuwe generatie fabrieken die maatwerk halffabricaten betaalbaar en in grote aantallen kan produceren.” TNO neemt een aanjagende rol op zich om, in dit geval, de energietransitie te versnellen. De verbinding met bedrijven creëert een unieke positie om partners bij elkaar te brengen. ,,De alternatieven zijn vaak te duur, kennen te weinig schaalgrootte of vormen een individuele spin-off zonder onderlinge samenwerking. Wij werken zo breed mogelijk samen met bedrijven, zowel groot als klein en van producent tot toepassing.”

”Met deze oplossing kunnen bedrijven hun dak renoveren én gelijktijdig investeren in zonnetechnologie. De zon betaalt dan als het ware de dakrenovatie”

Lars van der Hoorn, ZonLichtDak
’30% van platte bedrijfsdaken zou ongeschikt zijn’
Eén van de betrokken bedrijven die hiervoor samenwerkt met TNO is ZonLichtDak. Het bedrijf van ondernemer Lars van der Hoorn ontwikkelt lichtgewicht zonnepanelen die geschikt zijn voor platte (bedrijfs)daken.

Directeur Kees Meijnen vertelt: ,,Zo’n 30% van de 200 vierkante kilometer aan plat bedrijfsdak in Nederland is ongeschikt voor standaard zonnepanelen. De bedrijven willen vaak wel investeren in zonne-energie, maar het dak laat dit met de traditionele oplossingen niet toe. Dat is zonde, omdat we op die daken genoeg elektriciteit zouden kunnen opwekken voor maar liefst 1,5 miljoen huishoudens.” Daarom ontwikkelde zijn bedrijf in samenwerking met TNO lichtgewicht flexibele zonnepanelen. ,,TNO startte met Rollaflex, een nieuw initiatief en onderzoek waarvoor het marktpartijen zocht om er in de praktijk mee aan de slag te gaan. Wij hadden al ervaring met geïntegreerde solarsystemen, dus konden hierbij goed ondersteunen.”
Directeur Kees Meijnen van Stiels B.V. ontwikkelde in samenwerking met TNO lichtgewicht flexibele zonnepanelen.

ZonLichtDak plaatst zoveel mogelijk kant-en-klare lichtgewicht zonnepanelen. De panelen hebben een lange levensduur en zijn speciaal geschikt voor witte dakbanen. Het bedrijf werkt hiervoor samen met Brainport Assembly. Bij de social enterprise werken vooral mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. ,,Met deze oplossing voor zonne-energie kunnen bedrijven hun dak renoveren én gelijktijdig investeren in zonnetechnologie.” De zon betaalt dan als het ware de dakrenovatie.

De PV-systemen wegen slechts 5 kilo per vierkante meter, ten opzichte van circa 20 kilo per vierkante meter voor traditionele systemen. ,,Het is een eerste voorbeeld van mass customization, dankzij complete dakbanen die dakdekkers alleen nog maar hoeven neer te leggen om vervolgens de kabels in elkaar te klikken.”

Uiteraard kijken TNO en ZonLichtDak al veel verder vooruit. ,,We werken nu aan dakbanen waar de zonnepanelen al in zitten, met een in theorie onbeperkte lengte. Dat maakt de toepassing veel breder geschikt, bijvoorbeeld voor geluidsschermen langs de weg.”

Wat is mass customization?
Met mass customization werkt TNO aan de volgende generatie zonnetechnologie. Het gaat om de combinatie van maatwerk en massaproductie. TNO werkt bijvoorbeeld aan één productielijn die meerdere toepassingen van zonnetechnologie kan produceren. ,,We kunnen daarmee variëren in lengte, celgrootte voor zonnetechnologie en de vermogens van de systemen,” zegt Toonssen. Het creëert specifiek mogelijkheden voor veel langere dakplaten dan de dakpakken in standaardafmetingen. De integratie van zonnetechnologie in langere dakplaten maakt de toepassingen efficiënter en beter geschikt voor meer bedrijfsdaken.

Toonssen: ,,Ook spreken we al met bedrijven die werken aan alternatieve bouwmaterialen en bedrijven die bouwdelen met geïntegreerde zonnetechnologie slimmer willen verbinden aan bedrijfsgebouwen, woningen en andere panden.” Hij ziet nog ontzettend veel mogelijkheden, als TNO de bedrijven vindt om hier samen aan te gaan werken.

”TNO komt daarom graag in contact met zoveel mogelijk ondernemers die kansen zien in innovatieve oplossingen met zonnetechnologie” Peter Toonssen, Business Developer bij TNO

Met ondernemers om de tafel
TNO komt daarom graag in contact met zoveel mogelijk ondernemers die kansen zien in innovatieve oplossingen met zonnetechnologie. ,,We gaan om tafel met ondernemers, allereerst om de producteisen vast te stellen. Wat zijn bijvoorbeeld de productspecificaties, en sluit dat aan op wat we binnen mass customization kunnen realiseren? Bovendien is het belangrijk dat de wensen en doelstellingen voor het opwekken van zonne-energie realistisch zijn.”

Hij legt uit hoe TNO vervolgens helpt om de economische en technische haalbaarheid te toetsen. Daaruit moet onder andere blijken of het mogelijk is om voor een goede kostprijs te produceren. ,,Vervolgens gaan we aan de slag met de productontwikkeling, door intensiever samen te werken. We helpen prototypes te ontwikkelen en doen bijvoorbeeld langere duurtesten. Op die manier kijken we naar de betrouwbaarheid en wat er precies tijdens de productie gebeurt. Met bijvoorbeeld versnelde levensduurtesten simuleren we wat er in 20 jaar tijd met producten zou gebeuren.”